Skarpa Warszawska Nr 6 (194) czerwiec 2025

Wsiąść do pociągu... podziemnego

Pierwsze plany budowy metra w Warszawie powstały w latach 20. ubiegłego wieku. Projekt zakładał budowę dwóch krzyżujących się linii: pierwszej, która biegłaby od pl. Unii Lubelskiej na Muranów i drugiej, łączącej Wolę z Pragą. W 1927 roku, po wstępnych badaniach geologicznych terenu, rozpoczęto rozmowy z przedstawicielami zachodnich konsorcjów dla pozyskania środków na rozpoczęcie inwestycji. Kryzys gospodarczy na początku lat 30. wpłynął negatywnie na dalsze prace nad metrem warszawskim. Dopiero w roku 1938 powrócono do prac nad projektem metra, prezydent Stefan Starzyński powołał Biuro Studiów Kolei Podziemnej, którego głównym zadaniem było dostosowanie planów budowy do aktualnych warunków terenu i potrzeb miasta. Efektem tej pracy był rozpisany na 35 lat projekt rozległej sieci kolei podziemnej, która – w zależności od warunków terenowych – przebiegać miała nie tylko pod ziemią!

Do września 1939 r. opracowano ogólne plany i profile dwóch linii metra, plany skrzyżowań tunelu z siecią wodociągową i kanalizacyjną, wykonano wstępne obliczenia konstrukcji tunelu i skrajni taboru oraz wstępne kosztorysy budowy. Materiały te uległy w większości zniszczeniu podczas Powstania Warszawskiego.

Po wojnie, chociaż 80% miasta zamieniło się w gruzy, koncepcja metra powróciła na tapet. Projekty zmieniano, próbowano zarówno metra głębokiego, jak i płytkiego. Nie obyło się bez trudności, spowodowanych przemianami ustrojowymi i rozchwianiem gospodarki.

Wreszcie jednak Warszawa doczekała się dwóch linii podziemnej kolei, które obecnie ciągle się rozrastają.

Zapraszamy Państwa do podziemnego pociągu oraz – oczywiście – na zwiedzanie stacji metra!

Rafał Bielski

redaktor naczelny

Spis treści

OD REDAKCJI

Wsiąść do pociągu... podziemnego

TEMAT NUMERU:
30 LAT WARSZAWSKIEGO METRA

Wiadomości ze Skarpy

Z SZUFLAdY KOLEKCJONERA Rafała Bielskiego

TEMAT NUMERU

Funkcja i rola II linii metra w przedwojennych planach i współczesnej aglomeracji Warszawy

Aleksandra Stefaniak

Zimna wojna schodzi pod ziemię

Szymon Patoka

Francuski łącznik warszawskiego metra

Jakub Jastrzębski

Metro przed metrem, czyli Warszawa podziemna

Adam Podlewski

warszawa detalicznie

Relikt metra z mariensztatu

Jakub Jastrzębski

warszawskie klimaty

Pałac "skarbowców" przy Świętokrzyskiej

Grzegorz Mika

200 lat Pałacu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu

Przemysław Ciunowicz

Wizyta gen. Dwighta Eisenhowera w Warszawie we wrześniu 1945 r.

Agnieszka Pietrzak

Cerkiew prawosławna na Woli

Maria i Przemysław Pilichowie

Kwiat wiśni i biały orzeł

Łukasz Czarnecki

Zaginiony skarb koronny

Krzysztof Bochus

Tak wyglądało Święto Ogrodu Saskiego

SKARPA LITERACKA

To zwykli ludzie są budulcem historii.

Malwina Ferenz o pisaniu historii powojennego miasta

"Obce miasto"

Fragment książki Ewy Salwin